Mniszek lekarski ma prozdrowotną moc! Zobacz 10 najciekawszych przepisów z mniszkiem lekarskim
Naturalnie dobreWielu traktuje go jak chwast i z nim walczy, ale mniszek lekarski nie bez powodu nosi taki przydomek.To wyjątkowo zdrowa, jadalna roślina, którą wykorzystasz w kuchni. Oto 10 przepisów na dania i napoje z mniszkiem lekarskim.
Działanie mniszka lekarskiego i jego właściwości lecznicze
Właściwości prozdrowotne mniszka lekarskiego są od wieków znane medycynie naturalnej. Współczesne badania potwierdziły, że roślina ta zawiera wiele cennych składników odżywczych, w tym witaminę A, B2 i C oraz minerały takie jak magnez, potas, siarkę i krzem. Mniszek lekarski jest również bogaty w przeciwutleniacze, które pomagają w ochronie organizmu przed szkodliwymi działaniami wolnych rodników i wykazuje właściwości antyoksydacyjne. Korzeń mniszka zawiera inulinę, czyli naturalny prebiotyk wspierający jelitową florę bakteryjną, kwasy organiczne oraz różne garbniki o działaniu ściągającym i gojącym. Korzystne dla zdrowia właściwości mają wszystkie części rośliny.
Mniszek poprawia trawienie, oczyszcza i goi rany
Zastosowanie mniszka lekarskiego jest bardzo różnorodne. Przede wszystkim ma właściwości oczyszczające i wspomaga wątrobę w wytwarzaniu żółci. Mniszek lekarski często stosowany jako składnik soków detoksykacyjnych i herbat oczyszczających. Mlecz ma również działanie moczopędne. Ponadto poprawia trawienie i apetyt, pobudza bowiem wydzielanie soku żołądkowego. Wyciągi z mniszka obniżają poziom cholesterolu i spowalniają wchłanianie cukru z pożywienia do krwi.
Roślina ta wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, więc skutecznie przyspiesza procesy gojenia skóry. Odwary z mlecza polnego mogą być stosowane do przemywania skóry w przypadku oparzeń, odparzeń, trądziku i innych stanów zapalnych skóry. Może być również stosowany miejscowo jako naturalny środek przeciwgrzybiczy, a sok z łodyg pomaga w zwalczaniu kurzajek. Wyciągi z mlecza – te domowe i w szamponach – regulują przetłuszczanie się włosów i wspomagają regenerację skóry głowy.
Zastosowanie mniszka lekarskiego – nie tylko w medycynie, ale w kuchni
Liście mniszka lekarskiego są jadalne i mogą być dodawane do sałatek, zup i innych potraw. Mają delikatny, lekko gorzki smak, który nadaje charakteru potrawom. Francuzki cenią go nawet bardziej niż sałatę i wczesną wiosną fundują sobie kurację oczyszczającą. Mieszają świeże listki z czosnkiem, octem winnym, zieloną sałatą i pokrzywą. Mlecz dobrze sprawdza się również w niemieckich sałatkach z kartoflami i kiszonym ogórkiem.
Nadaje się zresztą do jedzenia w najróżniejszych formach. Na surowo, zblanszowany, duszony, marynowany, a nawet sfermentowany, czyli w postaci wina. Na to ostatnie zbiera się kwiaty w pełni kwitnienia, kiedy mają najwięcej pyłku – napój ma wtedy miodowy smak i piękny złotawy kolor. Anglicy dodają do takiego wina jeszcze rodzynki, imbir i pomarańcze, by było bardziej aromatyczne. Z kwiatów mlecza powstaje pyszny, lekko kwaskowy w smaku miód, który ma unikalne właściwości zdrowotne. Możesz też zrobić z nich pyszny syrop, pełen witamin, którym zimą posłodzisz napoje, rozsmarujesz na chlebie albo dodasz do ciasta.
Z kolei korzeń mniszka w dawnych wiekach suszony, a następnie palony, mielony i parzony zastępował kawę. W postaci duszonej, z cebulą i marchewką, jest smaczną przystawką do dań mięsnych. Surowy sok z mniszkowego korzenia, wymieszany z miodem, osłodzi napoje, a przy okazji wzmocni organizm i poprawi sprawność umysłu. Z pączków popularnego mlecza możemy też stworzyć namiastkę kaparów w zalewie octowej.
Kiedy zbierać ziele i korzeń mniszka?
Listki przeznaczone na sałatkę trzeba zbierać wiosną, gdy są jak najmłodsze, a koszyczki kwiatowe są jeszcze w pąkach. Im liść starszy, tym więcej ma goryczki. Korzenie przeciwnie – wczesną jesienią z roślin starszych. Ważne, by przy wykopywaniu nie okaleczyć ich, a po umyciu szybko osuszyć, żeby nie spleśniały. Kwiaty zrywa się natomiast zaraz po rozkwitnięciu, późnym rankiem, gdy zejdzie już rosa. Kwiaty i liście wystarczy suszyć w miejscu przewiewnym w temperaturze pokojowej, ale korzeń wymaga warunków cieplarnianych – około 30ºC, czyli można to robić na specjalnym programie w piekarniku.
Kreatywnych pomysłów na wykorzystanie mlecza w kuchni jest mnóstwo. Sami zobaczcie! I dajcie tej popularnej roślinie szansę, zamiast wyrywać jak niewdzięczny chwast.
Przepis na smażone kwiaty mlecza
Weź:
- 40 sztuk kwiatów mniszka
- 1 szklankę mąki pszennej
- 1 szklankę mąki kukurydzianej
- 2 szklanki wody
- szczyptę soli
Z mąki i wody przygotuj ciasto. Kwiaty oczyść, odetnij łodygi. Rozgrzej olej w garnku. Maczaj kwiaty w cieście i smaż krótko z obu stron na rumiano. Podawaj na słodko z cukrem pudrem lub na słono z twarożkiem.
Zobacz także: Przepisy zielarza na lecznicze zastosowanie mniszka
Przepis na sałatkę z rukoli i mniszka lekarskiego
Weź:
- 3 garści młodych liści mniszka lekarskiego, ewentualnie rukoli
- nieduży kawałek wędzonego boczku, opcjonalnie 1 jajko na twardo
- 5 łyżek oliwy z oliwek
- 2 ząbki czosnku
- 1 łyżkę octu z białego wina
- sól i pieprz
Mniszek umyj i osusz. Boczek pokrój na małe kawałki, usmaż na chrupko na łyżce oliwy. Roztarty czosnek wymieszaj z octem, resztą oliwy, solą i pieprzem. Wrzuć boczek do salaterki, dodaj zieleninę, wymieszaj, polej sosem. By złagodzić gorzkawy smak możesz dodać jabłko.
Przepis na galaretkę z mlecza
Weź:
- 8-10 szklanek kwiatów mniszka
- 5 szklanek wody
- 6 szklanek cukru
- 4 łyżki soku z cytryny
- 2 opakowania pektyny
Kwiaty opłucz pod zimną wodą, osusz i odetnij zielone końcówki. Wrzuć do garnka i zalej wodą. Gotuj na średnim ogniu mniej więcej 10 minut, co jakiś czas mieszając. Odcedź płatki, a wywar wlej z powrotem do garnka. Dodaj cukier, sok z cytryny i pektynę (zgodnie z instrukcją na opakowaniu). Gotuj i mieszaj energicznie drewnianą łyżką, aż galaretka zrobi się przejrzysta na górze (po około 2 minutach). Rozlej do słoiczków i zakręć na gorąco.
Przepis na mniszkowy likier
Weź:
- 100 w pełni rozkwitniętych kwiatów
- 250 ml wody
- 300 g cukru
- sok z 2 cytryn
- 750 ml wody
- 0,75 ml spirytusu rektyfikowanego
Zagotuj ćwierć litra wody z cukrem, aż powstanie syrop, a następnie go ostudź. Do szklanego słoja włóż kwiaty mniszka, wlej syrop i sok z cytryn. Zamknij słoik i odstaw na tydzień w temperaturze pokojowej. Potem wlej wodę i spirytus. Odstaw na trzy miesiące. Przefiltruj.
Przepis na zielony smoothie z mniszkiem
W skład tego koktajlu, poza mniszkiem, mogą wchodzić różne zieloności: melon, pietruszka, awokado, ogórek. By chętnie go wypiły dzieci, dodaj coś słodkiego, na przykład banana.
Weź:
- ogórek szklarniowy umyty i pokrojony w plastry
- garść liści mniszka lekarskiego
- sok z połowy cytryny
- łyżeczkę miodu
- lód
Wszystko zmiksuj w blenderze i rozlej do szklanek. Podawaj z lodem.
Przepis na marynowane pąki stokrotek i mniszka
Weź:
- filiżankę pąków stokrotek
- 100 pąków mniszka
- po 3⁄4 szklanki wody i octu jabłkowego
- szczyptę kwasku cytrynowego
- łyżeczkę soli
Młode, nierozwinięte pąki mniszka i stokrotek opłucz pod bieżącą wodą i odcedź. Sparz na sicie przez minutę. Wodę, sól, ocet i kwasek zagotuj. Pączki przełóż do małych słoików, dodaj zalewę, zamknij i pasteryzuj przez 10-15 minut. Odstaw na tydzień. Stosuj zamiast kaparów do dań.
Przepis na lemoniadę z mniszka
Weź:
- 3,5 l wody
- 100 kwiatów mniszka
- 7 łyżek octu jabłkowego
- 2 cytryny
- miód do smaku
Umyte i osuszone kwiaty mniszka włóż do dzbana lub słoja. Wrzuć pokrojoną na ćwiartki cytrynę. Całość zalej wodą o temperaturze pokojowej. Dodaj ocet, sok wyciśnięty z drugiej cytryny. Dosłódź miodem. Wymieszaj, przykryj i zostaw w chłodnym miejscu na dobę.
Przepis na sól z mniszka
Weź:
- 0,5 kg soli morskiej
- 15 kwiatów i 10 liści mniszka lekarskiego
Liście umyj, osusz i posiekaj. Z kwiatów oberwij płatki. Wszystko wymieszaj z grubą solą morską. Używaj do mięs i sałatek.
Przepis na herbatkę ziołową
Weź:
- 1,5 l wrzątku
- 6 łyżeczek suszonych liści mniszka
Umyte i ususzone liście mniszka lekarskiego pokrusz, wsyp do czajniczka i zalej wrzątkiem. Zaparzaj 3 minuty pod przykrywką. Następnie wymieszaj i zostaw na kolejną minutę. Herbatę możesz podawać z cytryną, pomarańczą, miętą lub miodem.
Przepis na syrop z mniszka lekarskiego
Weź:
- 500 kwiatków mlecza bez łodyg
- 1 l wody
- 2 kg cukru
- 1 dużą cytrynę
W czystym miejscu zbierz kwiaty do koszyka . Ułóż je w domu na białych arkuszach papieru na noc, żeby wyszły spomiędzy płatków robaczki, które czasem tam mieszkają. Rano kwiatki przepłucz i zalej litrem zimnej źródlanej wody. Dorzuć pokrojoną w plastry cytrynę, dzięki niej syrop nie stwardnieje i będzie miał rześki smak. Niech się pogotują na wolnym ogniu przez 10–15 minut pod przykryciem, następnie zostaw kompot na dobę. Potem go przecedź przez gazę, a kwiatki i cytrynę wyrzuć. Uzupełnij wodę do litra, dodaj dwa kilogramy cukru, odparuj wywar, by powstał syrop o konsystencji gęstego, złocistorudawego miodu. Trwa to około dwóch godzin – przez ten czas trzeba mieszać i pilnować, by „miód” się nie przypalił. Rozlej gorący do małych słoiczków i mocno zakręć. Ten ziołowy lek może stać bardzo długo. Doskonały do chleba z masłem, pierników, napojów. Pomaga w przeziębieniach, męczącym suchym kaszlu, drapaniu w gardle (niezawodny!) i kłopotach z trawieniem.
Tekst: Agnieszka Wójcińska
Przepisy: Monika Utnik-Strugała, Beata Majchrowska, Joanna Halena
Zdjęcia: Shutterstock
