Mały ogródek warzywny w skrzyniach, czyli jak uprawiać warzywa na balkonie, tarasie lub małej przestrzeni przy domu 

Jak urządzić ogródek warzywny w skrzyniach?

Najlepiej, jeśli możemy uprawiać warzywa w kilku skrzyniach. Wtedy zapewnimy roślinom różny rodzaj podłoża o różnej ilości składników odżywczych. Trzeba pamiętać, że warzywa mają krótszy okres wegetacji, jak i dłuższy. Na przykład sałatę, rzodkiewkę czy rukolę zbierzemy kilka razy w roku, a warzywa ciepłolubne mogą nie zdążyć urosnąć w naszym klimacie, w skutek czego obdarzą nas znikomym zbiorem. Ale wiadomo, że nie zawsze jest miejsce na kilka szkrzyń, więc najczęściej w małym ogródku czy na balkonie musimy zadowolić się jedną.

Jak zbudować skrzynię na warzywa?

Na balkonie skrzynię możemy zrobić z palety. W tym miejscu sprawdzą się również donice, zwłaszcza jeśli poza czysto praktycznymi funkcjami zależy nam na tym, by spełniały też estetyczne. Skrzynię do uprawy warzyw w ogrodzie łatwo zrobimy sami lub kupimy gotowy pojemnik u ogrodnika czy w sklepie ogrodniczym. Najpierw nawiercamy otwory, przez które swobodnie będzie wypływać nadmiar wody. Wnętrze drewnianej skrzyni wykładamy czarną folią, która zabezpieczy drewno. Potem kładziemy styropian, który z kolei uchroni warzywa przed mrozem. Następnie wysypujemy keramzyt lub żwir, dzięki którym korzenie warzyw nie będą gnić. Na warstwę drenażu sypiemy odpowiednią ziemię (nie jakąkolwiek, tylko specjalną do uprawy warzyw) i dodatkowo możemy użyć nawozu organicznego, obornika lub kompostu.

Jest jeszcze inny wariant: zamiast dna skrzyni możemy zbudować tylko drewniane boki. Wtedy wprost na gruncie układamy geowłókninę oraz metalową siatkę o drobnych oczkach. Pierwsza odseparuje ziemię w skrzyni od ziemi ogrodowej. Dzięki drugiej gryzonie nie będą się podkopywać i podjadać nam warzyw.

Jak powinna być wysokość skrzynki na warzywa?

Wysokość skrzyni zależy od tego, jak głęboko sięgają korzenie danego warzywa. Warzywa płytko ukorzenione powinno się sadzić w skrzynkach niskich, tj. około 20-centymetrowych, a warzywa, które ukorzeniają się głęboko, odpowiednio w skrzyniach głębszych (około 50 centymetrów). Planując uprawę pomidorów czy papryki optymalne będą pojemniki ponad 10-litrowe. Zresztą im większa donica lub skrzynka, tym lepiej, ale oczywiście musi być ona proporcjonalna do wielkości balkonu. Dyniowate powinno się raczej sadzić w skrzyniach dużych i szerokich albo po prostu w gruncie. Idealny będzie kompost. Na balkonie warzywa te zdecydowanie nie zdadzą egzaminu.

Jakie warzywa można uprawiać w skrzyniach?

Do skrzyń niekoniecznie trzeba wybierać gatunki karłowate. Mogą w nich rosnąć różne gatunki warzyw: sałata masłowa, rukola, szczypiorek, rzodkiewka, koperek, pietruszka, pomiroy koktajlowe, cukinie czy buraki. Albo warzywa niskie, łatwiesze w „obsłudze”, bo nie trzeba ich podpierać palikami (odmiany 'Balkoni Red' lub 'Ola Polka').

Posadzenie w jednej skrzyni zbyt dużej ilości warzyw ma również drugą stronę medalu. Różne rośliny potrzebują różnej ilości składników odżywczych i wody oraz różnego oświetlenia. Dlatego jeśli posadzimy w jednej skrzyni zbyt dużo warzyw, mogą się nie przyjąć. Również zbyt małe odstępy sprawią, że zbiory mogą się nie udać. Na każdym opakowaniu znajduje się informacja, w jakich odstępach je sadzić – trzymajmy się tego.

Ważne: ziemia, która znajduje się w skrzynkach, jest wysypywana bezpośrednio na folię lub geowłókninę z metalową siatką, w związku z czym szybciej wysycha. Dlatego warzywa w skrzyniach trzeba podlewać częściej niż te rosnące na grządce.

Jakich warzyw lepiej nie sadzić obok siebie na grządce?

Oprócz tego, że powinno się sadzić warzywa w odstępach, trzeba też się zastanowić, jakie gatunki będą rosnąć obok sobą. Zły dobór warzyw może zrobić więcej szkód niż pożytku. W warzywniaku nie sadzimy obok siebie pomidorów i bakłażana, bo bakłażan przywabia stonkę, która atakuje pomidory. Brokuły, brukselka, kalafior i kapusta też nie lubią swego towarzystwa, bo na wszystkich żerują gąsienice bielinka kapustnika. Z jednego warzywa łatwo przejdą na drugie i koniec końców nie skorzystamy na żadnym. W sytuacji, gdy chcemy mieć wszystkie warzywa jednocześnie, możemy przedzielić grządki, na których rosną, kwiatami, np. nagietkami i aksamitkami. Ich zapach odstrasza wiele szkodników. Szkodnikom przeszkadza też zapach kopru i czosnku.

Warzywa, które lubią swoje towarzystwo

Jakie warzywa mogą w takim razie spokojnie żyć obok siebie? Takie, które będą się nawzajem wspierały. Groch, bób i fasola współpracują z pożytecznymi bakteriami, które wzbogacają ziemię. Świetnie czują się w swoim towarzystwie również dynie, kukurydza czy warzywa liściaste. To trio, które nie ma sobie równych. Kukurydza daje wsparcie fasoli, fasola wzbogaca ziemię w azot, którego potrzebuje dynia, a dynia ocienia liśćmi ziemię, zatrzymując rozwój chwastów, których nie znosi kukurydza. Dobraną parą są również marchewka i cebula – wzajemnie odstraszają szkodniki. Marchew i pietruszka rosną powoli, co pozwala wysiać między nimi rzodkiewkę albo koper włoski. Oba te warzywa będą gotowe do zbioru zanim marchew zacznie się rozrastać.

Natomiast jeśli pomiędzy sadzonkami kapusty, posadzimy pomidory, szałwię i koper, to w powietrzu wymieszają się wszystkie zapachy i owady zgłupieją. Swoją drogą żadnego z tych zapachów szkodniki nie lubią. Zmylenie wroga to jedna z reguł walki. I pamiętajcie, że planując uprawę warzyw zawsze należy brać pod uwagę prawidłowy płodozmian. Fasolka szparagowa nie wyda plonów, jeśli będziemy ją sadzić rok po roku w tej samej skrzyni. Podobnie pomidory. 

Zalety uprawy warzyw w skrzyniach

• Warzywa w skrzyniach rosną szybciej, bo ziemia jest bardzej nagrzana (korzystają z tego m.in. rośliny ciepłolubne). Okres wegetacyjny warzyw jest też dłuższy, ponieważ mają lepsze warunki.  

• Wysokich grządek nie trzeba często pielić i nie trzeba się do nich schylać, co ułatwia osobom starszym lub niepełnosprawnym ich pielęgnowanie.   

• Skrzynki chronią warzywa przed szkodnikami (kretami, ślimakami). Są także dobrą osłoną w czasie przygruntowych przymrozków. Mróz nie uszkodzi korzeni.
  
  Tekst: MONIKA UTNIK
  Zdjęcia: Shutterstock.com