Dobre sąsiedztwo roślin – zobacz tabelę dobrego sąsiedztwa i dowiedz się jak je stosować w ogrodzie?

Które rośliny się nie lubią?

Rośliny są jak ludzie. Jedne wspaniale obok siebie rosną. Inne wpływają na siebie źle i nie zachwycają ani liśćmi, ani kwiatami, ani owocami. Takie bezpośrednie lub pośrednie oddziaływanie gatunków na siebie nazywamy allelopatią. To trudne słowo wywodzi się z języka greckiego - allelom to znaczy „wzajemne”, a patos oznacza „cierpienie”.

Przykładem skrajnej allelopatii jest orzech. To roślina, która „nie dogaduje się” z żadnymi innymi i najchętniej byłaby królem w ogrodzie. Da nam smakowite owoce i tak upragniony cień na działce, ale nie ma sposobu, aby obsadzić miejsce wokół pnia. Nic nie przetrwa w jego towarzystwie (wyjątkiem jest tylko trawa). Co jest powodem, że to drzewo jest tak nielubiane? Wydziela ono juglon, organiczny związek chemiczny, który źle wpływa na rozwój innych roślin, blokuje m.in. fotosyntezę! Mało tego, nie lubią go także zwierzęta.

Inne przykłady dotyczące popularnych warzyw? Pamiętaj, aby nie sadzić:

* pomidorów obok rzodkiewki, ogórków i ziemniaków

* fasoli obok buraka

* ziemniaków obok dyniowatych

* cebuli obok fasoli

* kapusty obok marchewki i fasoli

Które rośliny doskonale się obok siebie czują?

Są też rośliny wpływające na siebie bardzo pozytywnie. Najpopularniejsze to:

* cebula dobrze wpływa na buraka

* fasola i koper na ogórka

* cebula, sałata, pomidor na marchew

* marchew, ogórek, ziemniak na fasolę

* fasola, kapusta i chrzan na ziemniaka

* koperek jest dorodniejszy, jeśli nie rośnie w rządku, tylko w różnych miejscach w ogrodzie, więc można powiedzieć, że lubi się ze wszystkimi.

W tabeli znajdziesz więcej korzystnych duetów czy całych grup roślin, które wspomagają się w ogrodzie.

Czy to prawda, że są rośliny które chronią przed chorobami?

Jak najbardziej. Najlepiej zobrazować to na przykładzie. Jeśli uprawiasz ogórki, może zaatakować je mączniak rzekomy. To groźna choroba, z którą trudno walczyć. Poza tym szybko rozprzestrzenia się w ogrodzie. Aby jej zapobiec, grządkę z ogórkami obsadź bazylią. Ziemniaki posadzone obok pomidorów będą dużo bardziej podatne na zarazę.

Inne przykłady roślin przydatnych w walce ze szkodnikami to:

* mszyce - odstrasza cebula i nasturcja, ale też intensywnie pachnące zioła, na przykład lawenda, macierzanka, tymianek

* szarą pleśń i choroby bakteryjne - cebula i czosnek

* żarłoczne gąsiennice bielinka kapustnika - szałwia lekarska, tymianek, pomidory

* nicienie - aksamitki i nagietki

Czy płodozmian się sprawdza?

Niektórzy twierdzą, że rośliny wystarczy nawozić i urosną. Ale czy dadzą takie plony, jakie mogłyby dać? Jeśli w kolejnym roku w tym samym miejscu posadzimy te same warzywa, będą miały mniej składników pokarmowych, bo w poprzednim sezonie z ograniczonej przez puli już czerpały. Efekt? Słabsze rośliny i bardziej podatne na choroby. Najłatwiej więc w danym roku zagospodarować grządkę innymi roślinami, niż w ubiegłym. Taki płodozmian pozwala zachować żyzną glebę, albo nawet podnosić jej żyzność bez stosowania nawozów sztucznych i środków ochrony roślin. Daje więc dużo korzyści. Poza tym wykonujesz tę samą pracę, tylko sadzisz warzywa w innym miejscu. Jeśli na grządce rosły buraki i strączkowe, czyli rośliny o głębokim systemie korzeniowym, w tym roku zaplanujmy takie, które płytko się ukorzeniają. A po żarłokach, takie, które pobierają mniej składników pokarmowych z ziemi, jak zioła czy strączkowe. Tu z pomocą też nam przychodzą tabele.

Czy można zwiększyć wydajność niedużej działki?

Dla zapalonego ogrodnika, działka zawsze jest za mała. Warto więc wykorzystać każdy centymetr. Pomidory sadzisz raz w sezonie i czekasz na zbiory, czyli plon główny. Podobnie jest z papryką, ziemniakami czy marchwią. Są jednak warzywa, które szybko rosną, chociażby sałata, szpinak czy rzodkiewka. Posadź je na początku sezonu i szybko masz tzw. przedplon. Po głównych zbiorach też jest czas, aby warzywnik dał ci jeszcze pyszną roszponkę czy rzodkiewki. Te późne zbiory to poplon. Od wczesnej wiosny do późnej jesieni możesz więc mieć kosze smakołyków nawet wtedy, kiedy uprawiasz niewielką działkę.

Co, gdzie posadzić, czyli jak zrobić plan?

Zanim weźmiesz się za sadzenie roślin, przygotuj sobie plan. Raczej trudno pójść do ogrodu z sadzonkami, tabelami dobrego sąsiedztwa czy płodozmianu i dopiero je studiować. Dużo wygodniej rozpisać wcześniej plan warzywnika. Po prostu robisz listę roślin, które posadzisz na pierwszej, drugiej czy trzeciej grządce. Zajrzyj też do notatek z ubiegłego roku, aby zastosować płodozmian i nie posadzić w tym samym miejscu dyni czy marchewki. Przypomnij sobie, chociaż lepiej to zapisywać, czy wszystkie rośliny rosły zdrowo. Przeanalizuj, co mogło być powodem niepowodzeń. Może właśnie złe sąsiedztwo?

Bardzo wygodną formą planowania jest rozrysowanie grządek i roślin. Wystarczy rzucić okiem i od razu wiesz, co gdzie posadzić.

Pamiętaj też o rzeczach, które mogą wydawać się mało istotne, ale znacząco wpłyną na twoje plony. Jeśli decydujesz się na uprawę ogórków na podporach, pamiętaj, że zacienią one część grządki. Posadź więc obok nich rośliny, które nie tylko się lubią ale i tolerują trochę cienia. Na rysunkowym planie można też wpisywać odmiany, które posadziłaś w ogródku. Za rok pewnie nie będziesz ich pamiętała. A może będziesz chciała postawić na tę samą pyszną odmianę pomidorów albo postanowisz wymienić mniej udane kabaczki na zupełnie inną odmianę?

Opracowanie: Beata Woźniak
Korzystałam z książki Joanny Żytkowskiej „Po prostu posadź” o uprawie warzyw, Wydawnictwa Buchmann (Weranda jest patronem wydania)