Dynie ozdobne to królowe jesiennego ogrodu. Poznaj ich najbardziej urodziwe, ogrodowe odmiany

Wzdłuż pędów pojawiają się niewielkie wielokolorowe owoce, które przez całą jesień będą gwiazdą dekoracyjnych kompozycji. Można je wydrążyć i użyć jak małych wazoników na jesienne bukiety, wypełnić farszem i zapiec w piekarniku, wstawić do środka świeczki jak do małych latarenek albo po prostu ustawić obok siebie i podziwiać frywolny geniusz natury. Jesienią dynie ozdobne nie mają sobie równych, a oto ich najciekawsze odmiany.

Dynia ozdobna: 'Autumn Wings'

Odmiana dyni zwyczajnej z owocami o wyjątkowo charakterystycznym kształcie. W pełni wykształcone wyglądają jak butelki lub małe wazy o wąskiej szyjce. Na zgrubiałej części mają wyrostki o różnej wielkości. Zazwyczaj jest ich pięć (dlatego, że kwiaty dyni są pięciokrotne i mają pięć płatków), a u niektórych egzemplarzy każdy wyrostek podzielony jest dodatkowo na dwa skrzydełka.  

Ta odmiana przybiera fascynujące, często monstrualne formy i wspaniale pasuje do wszystkich jesiennych kompozycji. Owoce dobrze przechowują się przez zimę, pod warunkiem że delikatne skrzydełka na nich nie ulegną uszkodzeniu w czasie zbiorów lub transportu. Każdy, nawet najmniejszy defekt skórki owocu znacząco skraca czas jego świetności. ‘Autumn Wings’ jest niezwykle plenną odmianą – z jednego krzaczka można zebrać nawet kilkanaście dyń.

Dynia ozdobna: 'Turecki Turban'

Przypomina kształtem głowę owiniętą turbanem, a jej owoce bywają często wykorzystywane jako grzybki w jesiennych kompozycjach. Każdy podzielony jest na dwie części: większa, bliżej szypułki, jest czerwona w różnokolorowe paski lub cętki, a mniejsza – kremowobiała jak trzonek u dorodnego muchomora. ‘

Turecki Turban’ jest odmianą dyni olbrzymiej, podobnie jak lepiej znana ‘Hokkaido’. Jej owoce zbiera się, gdy szypułka zupełnie zaschnie. Dojrzewające na słońcu lepiej się wybarwiają, więc warto odsłonić liście i pozwolić im opalać się w upale. Przechowuje się stosunkowo krótko, przeważnie do końca roku, w którym została zerwana. Można ją ciąć na połowę i w takich miseczkach podawać zupę. 

Zobacz także: 10 pomysłów na wyjątkowe dekoracje z dyni do domu i ogrodu

Dynia ozdobna: 'Baby Boo'

Bardzo szybko zdobyła uznanie i zainteresowanie dzięki niespotykanemu u dyni białemu kolorowi skórki. Wydaje kształtne, lekko spłaszczone owoce z delikatnie zaznaczonymi żebrami, które do złudzenia przypominają dynie olbrzymki, tyle że są ich miniaturowymi odpowiednikami. Dzieciaki najczęściej wykorzystują ją do budzących grozę halloweenowych dekoracji, w których gra rolę zombi. W szczycie dyniowego sezonu należy do najbardziej poszukiwanych odmian.

Łatwo można wyhodować ją we własnym ogrodzie, gdzie w dobrych warunkach na jednej roślinie może wyrosnąć do 20 owoców. Można ją uprawiać przy podporach, na przykład na ogrodzeniu, siatce lub pergoli, ponieważ owoce wielkości pięści nie są zbyt ciężkie i nie ciągną całej rośliny w dół. Trupioblady kolor mają tylko młode owoce zbierane we wrześniu i październiku. Później przebarwiają się na kremowożółto.

Dynia ozdobna: 'Sweet Dumpling'

Niewiele odmian dyni ozdobnych nadaje się także do jedzenia. Co prawda wszystkie są jadalne, ale większość źle smakuje; mają za twardą skórkę lub zbyt mało miąższu. ‘Sweet Dumpling’ jest jednym z wyjątków. To doskonała odmiana ozdobna i jadalna jednocześnie. Jej owoce przypominają kształtem niewielkie patisony i mają kremową skórkę w ciemnozielone pasy. Zimą leżakujące w chłodnym pomieszczeniu osiągają dojrzałość, co można łatwo poznać po zmianie koloru zielonych pasów na pomarańczowy.

‘Sweet Dumpling’ najlepiej nadaje się do dekoracji (wytrzymuje nawet rok w temperaturze pokojowej!) i do zapiekania. Wcześniej należy wykroić w niej wieczko z szypułką, wybrać część miąższu z nasionami i nafaszerować ulubionym nadzieniem. Jest odmianą silnie rosnącą, której pędy mogą osiągnąć kilka metrów długości. Pierwsze owoce zbiera się od początku września.

Zobacz także:  6 sposobów na dekoracje z dyni przy wejściu

Dynia ozdobna: 'Mandarin'

Ta mała dyńka jest bliźniaczo podobna do ‘Baby Boo’, tylko jeszcze mniejsza (rozmiarów dziecięcej piąstki) i ma tradycyjny pomarańczowy kolor. Z reguły im mniejsze owoce rodzi odmiana dyni, tym więcej wyrasta ich na jednej roślinie. Miniaturowa dynia mandarynkowa potrafi urodzić nawet kilkadziesiąt owoców na jednym krzaczku! Mają średnio twardą skórkę, więc łatwo można je przekroić, nafaszerować i zapiec w piekarniku.

Dobrze sprawdzają się także w ozdobnych jesiennych kompozycjach, a dzięki małym rozmiarom mogą pełnić rolę dyniowej minikarety. Dadzą się także wpleść w sezonowe wianki skomponowane z jesiennych owoców. To odmiana rzadko spotykana w handlu, więc kiedy już uda się ją zdobyć, warto zachować dla siebie trochę nasion do własnoręcznej uprawy. Ale uwaga: dynie łatwo się ze sobą krzyżują, dlatego nie warto uprawiać obok siebie różnych odmian, bo efektem takiego sąsiedztwa mogą być owoce o niemożliwych do przewidzenia cechach.

Dynia ozdobna: ‘Korona cierniowa’

To jedna z najpopularniejszych i najbardziej efektownych odmian dyń ozdobnych. Rodzi płaskie owoce z mocno zaznaczonymi żebrami o kształcie ostrych wyrostków. Ma twardą, odporną na uszkodzenia skórkę i długo się przechowuje. Owoce tej odmiany wybarwiają się na wszystkie dostępne dyniom kolory, od ciemnozielonego przez kremowy po intensywnie pomarańczowy.

Owoce można zbierać od września, zawsze odcinając je razem z szypułką. Po zbiorze dobrze jest zostawić dynię na kilka dni na słońcu, do czasu, aż szypułka zupełnie zaschnie, a skórka owocu osiągnie ostateczną twardość, co zagwarantuje długi okres przechowywania. Jest odporna na choroby i łatwa w uprawie. Można prowadzić przy ziemi lub w pionie, na silnych podporach.

Dynia ozdobna: 'Dynie brodawkowate'

Pod tą zbiorczą nazwą kryje się wiele odmian zarówno jadalnych, jak i typowo ozdobnych. Ich znakiem rozpoznawczym są brodawkowate wyrostki i narośla pojawiające się w różnych miejscach i w różnych ilościach. Niektóre owoce składają się wyłącznie z samych brodawek, a inne mają tylko pojedyncze „pieprzyki”. Budzą one różne skojarzenia, ale z pewnością dynie, które je posiadają, wyglądają niezwykle interesująco.

Same brodawki są twarde w dotyku, tak jak skórka owoców, jednak dość łatwo ulegają uszkodzeniom i obiciom, przez co skracają czas świetności owoców. Dla jego wydłużenia należy się ostrożnie obchodzić z owocami, a po zbiorze dokładnie je umyć, usuwając resztki ziemi z zagłębień pomiędzy brodawkami. Czyste i osuszone dynie brodawkowate będą ładnie wyglądały przez kolejne kilka miesięcy.

Dynia ozdobna: Tykwa 'Kobra'

Tykwy często bywają niesłusznie zaliczane do dyń ze względu na pękaty kształt owoców i zbliżony wygląd. Owoce wszystkich odmian są niezwykle dekoracyjne, a po wydrążeniu i wysuszeniu można z nich stworzyć prawdziwe cudeńka: lampy, naczynia, a nawet budki dla ptaków. ‘Kobra’ wyróżnia się owocami o zgrubiałej części głównej, wąskiej szyjce i główce zakończonej szypułką. Przy odrobinie wyobraźni rzeczywiście wygląda jak wąż albo – częściej – łabędź.

Tykwy potrzebują dużo wody, słońca i ciepła. Każda roślina wytwarza do kilkunastu owoców, jednak zwykle tylko pierwsze cztery osiągną ostateczne rozmiary i całkowitą dojrzałość, co można rozpoznać po żółknącej skórce i lekkiej utracie wagi. Najlepiej zostawić je na zewnątrz (ale pod dachem) na całą zimę. Skórka spleśnieje i odpadnie, a miąższ w środku owocu zupełnie wyschnie i w ten sposób wiosną tykwy będą gotowe na nasze pomysły.

Uprawa dyń ozdobnych

Zasadniczo nie różni się od uprawy dyń jadalnych. Ponieważ jednak dynie ozdobne mają lżejsze owoce, lepiej nadają się do uprawiania jako pnącza. Te ciepłolubne rośliny wymagają słonecznego miejsca oraz przepuszczalnej ziemi zasobnej w wilgoć i składniki pokarmowe.

Doskonałe warunki dynie znajdują przy kompostownikach, a ich okazałe liście dodatkowo zacieniają pryzmę kompostową, co korzystnie wpływa na rozkład materii organicznej. Płożące się po ziemi dyniowe pędy potrafią wydawać dodatkowe korzenie, które wzmacniają rośliny i dzięki nim na jednej zawiązuje się więcej owoców.

Czy dynie ozdobne są jadalne?

Owszem! Każda odmiana jest jadalna, choć nie wszystkie nadają się do tego. Niektóre mają bardzo twardą skórkę i trudno je przekroić, inne mają tak mało miąższu, że próżno szukać w nich czegoś do zjedzenia, a jeszcze inne są po prostu niesmaczne. Z wymienionych odmian: ‘Sweet Dumpling’, ‘Mandarin’ ‘Sweet Lightning’i ‘Baby Boo’ można nadziewać i zapiekać, ‘Turecki Turban’ wykorzystasz jako miseczki, a ‘Korony Cierniowe’, ‘Autumn Wings’ i dynie brodawkowate (najczęściej) są zbyt twarde, by dały się zjeść.

Tekst: Łukasz Skop – autor bloga bez ogródek fascynuje go życie ogrodowe od podszewki – jak rośliny rosną, zmieniają się i rozmawiają ze sobą.
ZDJĘCIA: Shutterstock

Zobacz także: Pieczona dynia
Zobacz także: Jesienne kwiaty do ogrodu