Stare odmiany drzew owocowych najlepiej sadzić jesienią. Dlaczego?
Rośliny ogrodoweTeraz właśnie jest najlepszy moment, żeby pomyśleć o owocach na następny rok i posadzić nowe drzewka. Polecamy stare, dobre odmiany, których nie znajdziecie w supermarketach.
Wczesna odmiana jabłoni – jabłoń papierówka
Jabłka papierówki często uchodzą za jedne z najwcześniej dojrzewających jabłek, chociaż nie jest to do końca prawdą. Już na początku lipca słomkowy kolor mają pierwsze owoce – te, w których grasują robaki. Zdrowe papierówki dojrzewają zaś na przełomie lipca i sierpnia. Nie warto czekać ze zbiorem do tego momentu.
W pełni dojrzałe papierówki mają rozkoszny zapach, jednak szybko pękają i zwabiają do siebie osy, a spadając na ziemię, zbierają brązowe siniaki. Ich miąższ staje się sypki, kruchy i suchy, a cienka skórka odchodzi jak ze sparzonego pomidora lub trafniej – przypomina papier.
Najlepsze są wtedy, gdy zerwiemy je, kiedy jeszcze są zielone i odłożymy na kilka dni. Nie stracą jędrności, wciąż będą soczyste i aromatyczne. Rodzą regularnie, jednak obficie owocują co dwa lata. W roku, gdy plon jest duży, część zawiązków warto usunąć, by pozostałe były lepiej wykształcone i większe. Po roku obfitości następuje rok odpoczynku.
Stare odmiany jabłoni: grochówki
Dni są już krótkie, poranki zaczynają się mgłami i pierwszymi przymrozkami – październik dobiega końca, a grochówki dopiero zaczynają dojrzewać do zbioru. I nawet wtedy trudno nazwać je smacznymi. Wciąż są kwaśne, twarde i często dość cierpkie. Aby nabrały smaku, muszą swoje odleżeć. To bardzo wytrzymała na zimno odmiana – nie tylko jako drzewo, ale też jako owoc.
Kiedy te twarde i raczej niewielkie jabłka (większe co prawda od grochu, ale zapewne stąd wzięły nazwę) spadną w wysoką trawę, przetrwają w niej nawet do grudnia. Lepiej zebrać je i ułożyć w piwniczce lub spiżarce. Tam stopniowo nabiorą słodyczy i skruszeją. Kiedyś wkładało się je w snopki siana w stodołach, gdzie bezpiecznie leżakowały i potrafiły doczekać bez szwanku do wiosny. Starsze drzewa mają parasolowate, okazałe korony z gałęziami opadającymi do ziemi.
Nie są wymagające i powinny się znaleźć w każdym sadzie, bo wydłużają jabłkowy sezon co najmniej do końca roku. Owocują obficie co dwa lata.
Gruszki klapsy – kiedy zrywać?
Klapsa jest z pochodzenia Amerykanką, ale zadomowiła się u nas na dobre. Kremowy, masłowy i soczysty, a przy tym niezwykle aromatyczny miąższ klapsy to typowy smak lata. Owoce dojrzewają na koniec wakacji i najlepiej smakują prosto z drzewa. Inaczej trudno zresztą w pełni ją docenić, bo spadając, robi dokładnie to, o czym mówi jej nazwa. Klaps! – i rozpada się na kawałki.
W rzeczywistości to tylko polska interpretacja oryginalnej nazwy Clapp’s Favorite, czyli „ulubienicy Clappa” – pierwsza grusza tej odmiany wyrosła w ogrodzie Thaddeusa Clappa około 1850 roku w stanie Massachusetts w USA.
Klapsy najlepiej zrywać, kiedy są jeszcze zielone i ostrożnie odłożyć, aby mogły spokojnie dojrzeć. Zajmuje im to przeciętnie od jednego do dwóch tygodni. Niestety, owoce nie nadają się do dłuższego przechowywania, bo jest to odmiana typowo deserowa. Na pierwsze owoce trzeba zaczekać kilka lat – młode drzewka zaczynają rodzić między piątym a siódmym rokiem od posadzenia, ale smak owoców wynagradza czas oczekiwania.
Drzewa owocowe do ogrodu – wiśnia szklanka
W połowie czerwca dojrzewają soczyste i kwaśne wiśnie szklanki. Te drzewa często jeszcze można znaleźć w przydomowych sadach i ogrodach, ponieważ nie tylko obficie owocują, ale są odporne na choroby i bardzo łatwo rozmnażają się przez odrosty korzeniowe. Wokół dorosłych drzew pojawiają się młode sadzonki, które można łatwo odkopać i przesadzić w nowe miejsce – nie wymagają szczepienia.
Pierwsze owoce zawiązują już trzy-, czteroletnie sadzonki. Początkowo rosną szybko, a potem zwalniają tempo wzrostu. W kwietniu, przed rozwojem liści, obsypują się śnieżnobiałymi kwiatami, a dwa miesiące później można już je zajadać.
W odróżnieniu od bordowych wiśni sokówek (najlepszych na przetwory), te owoce mają jasnoczerwoną skórkę i szklisty, bezbarwny, bardzo delikatny miąższ. Co ciekawe, podobnie jak w przypadku sokówek, szklanki to zbiorcza nazwa różnych odmian deserowych do bezpośredniego spożycia. Mamy wśród nich do wyboru np. ‘Szklankę Jarocińską’, ‘Szklankę Polską’ czy ‘Szklankę Ursynowską’ oraz ‘Galenę’, ‘Ludwikę’ czy ‘Wandę’. Wszystkie o szklistym miąższu!
Stare odmiany śliw – Śliwa Renkloda
Podobnie jak wiśnie szklanki, renklody to również grupa różnych odmian śliw o dużych, niemal okrągłych, głównie deserowych owocach o różnym kolorze skórki – od trawiastej (‘Renkloda Zielona’), przez żółtą (‘Ulena’) po purpurową (‘Althana’).
Renklody dojrzewają w sierpniu i mimo że są ze sobą spokrewnione, u poszczególnych odmian miąższ czasem łatwo odchodzi od pestki, a czasem jest do niej ściśle przytwierdzony. To najsmaczniejsze śliwki o bogatym bukiecie smaków.
Ich często zabawnie przekręcana nazwa pochodzi od francuskiego reine-claude, czyli królowej Klaudii Walezjuszki (1499-1524). Owocują obficiej, kiedy w pobliżu posadzimy inne śliwy. Różne odmiany renklod są na szczęście same dla siebie dobrymi zapylaczami.
Śliwka mirabelka w ogrodzie
Według jednej z legend Lotaryngii (regionu Francji, gdzie śliwki te do dziś są uprawiane i mają nawet swój festiwal) mirabelka po raz pierwszy pojawiła się we francuskim mieście Mirabeau. Ale mieszkańcy Lotaryngii lubią łączyć je z legendą o księżniczce Mirze, która mieszkała w pięknym zamku.
Pewnego dnia zaproponowała gościnę starszej kobiecie, która okazała się wróżką i w podzięce zaczarowała wszystkie drzewa w królestwie, aby rodziły złote owoce. Nazwano je mirabelle, na cześć pięknej księżniczki.
Śliwki, jak widać, mają liczne związki z królewskimi dworami! Mirabelki szlachetnych odmian są złotożółte i łatwo odchodzą od pestki. To odróżnia je od dzikich mirabelek, jak powszechnie nazywa się owoce śliwy wiśniowej, ałyczy. Te niewielkie śliwki dojrzewają w lipcu i sierpniu i są pierwszymi w sezonie śliwkami, których smakiem możemy się cieszyć do woli.
Jak sadzić drzewka owocowe:
- Jesienią mamy największy wybór sadzonek w przystępnych cenach. Drzewka z odkrytym korzeniem (bez ziemi) przed posadzeniem namaczamy przez godzinę w wiadrze z wodą, a następnie sadzimy tak samo głęboko, jak rosły poprzednio – na pniu znajduje się ślad ziemi.
- Miejsce szczepienia odmiany szlachetnej powinno się znaleźć nad ziemią. Rozkładamy w dołku korzenie sadzonki, tak aby skierować je na wszystkie strony. Za długie przycinamy sekatorem.
- Ziemi wokół drzewka nie udeptujemy – mogłoby to uszkodzić ich delikatne jeszcze korzenie. Zamiast tego obficie podlewamy, a wsiąkająca w grunt woda pozwoli dobrze osiąść glebie wokół korzeni sadzonki.
- Ostatnia czynność to zabezpieczenie drzewka palikiem, do którego mocujemy wiotką sadzonkę sznurkiem zawiązanym w ósemkę.
Stare odmiany drzew owocowych i ich dawny smak
Stare odmiany owoców często mają niepowtarzalny smak, którego próżno szukać na sklepowych półkach. To głównie odmiany deserowe, przeznaczone do jedzenia zaraz po zerwaniu, nienadające się do długiego przechowywania. Nowsze odmiany „towarowe” muszą być odpowiednio wytrzymałe do transportu i dystrybucji oraz przystosowane do uprawy w nowoczesnych sadach. To właśnie z tego względu brakuje im tych wyrafinowanych, złożonych smaków, za które tak bardzo cenimy owoce retro.
Gdzie kupisz stare odmiany drzew owocowych:
www.szymczaksad.com
Piotr Szymczak Gospodarstwo Sadownicze
Michrów 30, 05-652 Pniewy
www.drzewa.com.pl/stare-odmiany-drzew-owocowych
ul. Główna 5, 47-316 Górażdże
www.stareodmiany.pl
ul. Młyńska 4, 86-111 Gruczno
www.drzewkaowocowe.com
Gospodarstwo Szkółkarskie Leszek Adamczyk
Nowy Pożóg 45, 24-130 Końskowola
Tekst: ŁUKASZ SKOP, AUTOR BLOGA BEZ OGRÓDEK FASCYNUJE GO ŻYCIE OGRODOWE OD PODSZEWKI– JAK ROŚLINY ROSNĄ, ZMIENIAJĄ SIĘ I ROZMAWIAJĄ ZE SOBĄ
Zdjęcia: Shutterstock
Zobacz także:
Najlepsze jabłka w twoim ogrodzie
Wybieramy jesienne kwiaty do ogrodu
Najlepsze przepisy na dania z jabłek
