Rośliny do oczka wodnego – najpiękniejsze gatunki o zjawiskowych kwiatach

Rośliny do oczka wodnego – lilie wodne

Lilie wodne, nazywane popularnie nenufarami, a botanicznie grzybieniami białymi, należą do grona krajowych rekordzistów. Ich talerzowate, pływające na wodzie liście są łatwe do rozpoznania, a okazałe kwiaty wzbudzają powszechny zachwyt. Jak duże potrafią urosnąć? Ogrodowe odmiany grzybieni wydają kwiaty o średnicy do 20 cm i w wielu zachwycających barwach, a kwiaty dzikich grzybieni białych osiągają średnicę do 12 cm. To wystarczy do przyznania grzybieniom tytułu największych polskich dzikich kwiatów! Słoneczniki nie mogą wziąć udziału w tym konkursie, ponieważ nie rosną w Polsce dziko, a ich talerzowate „kwiaty” to właściwie cały kwiatostan złożony z drobnych kwiatów.

Szlachetne odmiany lilii wodnych różnią się nie tylko wielkością i barwą kwiatów, lecz także siłą wzrostu. Te najbardziej ekspansywne potrafią zająć powierzchnię kilku metrów kwadratowych i skutecznie odciąć dopływ bezpośredniego światła do roślin rosnących w toni wodnej. Z tego względu wybór odpowiedniej odmiany powinien być podyktowany nie tylko wrażeniami wizualnymi (bo czy ostatecznie nie wszystkie lilie są urzekające?), ale należy przede wszystkim dobrać wielkość rośliny do wielkości zbiornika wodnego i pamiętać, że lilie wodne są żarłoczne – wymagają gliniastej ziemi wymieszanej z piaskiem lub żwirkiem. Sadzenie w doniczkach zanurzonych w wodzie ułatwia zabiegi pielęgnacyjne, rozmnażanie i zimowanie (doniczkę można łatwo zanurzyć głębiej).

W niewielkich zbiornikach wodnych zamiast okazałych grzybieni białych lub grążeli żółtych (podobnych do nenufarów, lecz o małych żółtych kwiatach) sprawdzą się miniaturowe odmiany lilii wodnych. Rośliny te wytwarzają równie piękne kwiaty, lecz nieco mniejsze, a liście zarastają powierzchnię od 0,5 do 1 metra kwadratowego. To sprawia, że miniaturowe lilie urosną w misie lub metalowej wannie z odzysku ustawionych w dowolnym miejscu – także na tarasie, aby mieć kwiaty lilii zawsze w zasięgu wzroku. Optymalna głębokość zbiornika dla takich miniaturek to 30-60 cm.

Rośliny do oczka wodnego pięknie kwitnące – żabiściek pływający, kotewka orzech wodny 

W Polskich stawach i jeziorach często można spotkać roślinę, której liście wyglądają podobnie do lilii wodnych, ale w dużym pomniejszeniu, bo ich średnica wynosi zaledwie kilka centymetrów. To żabiściek pływający – zimę spędza na dnie zbiornika w formie przetrwalnikowej nazywanej turionem (zawiązek pędu z pąkiem), który wiosną wypływa na powierzchnię, a następnie rozwija rozetę liści i białe, delikatne kwiaty o trzech płatkach. Unosi się na wodzie, a jego korzenie tworzą gęstwinę, w której znajdują schronienie wodne żyjątka: traszki, kijanki, liczne skorupiaki oraz narybek.

Podobnie do żabiścieku rośnie kotewka orzech wodny, której liście układają się we wspaniałą rozetę. W pełnym słońcu część z nich wybarwia się na czerwono i chociaż kwiaty kotewki są drobne i mało dekoracyjne, to cała roślina sprawia wrażenie żywej, pływającej mozaiki. Pod wodą formują się duże, jadalne nasiona nazywane orzechami, o diabolicznym wyglądzie i licznych wyrostkach. Pomagają one nasionom zakotwiczać się o brzeg (stąd nazwa!) w płynącej wodzie. Roślina unosi się na powierzchni dzięki rozdętym ogonkom liściowym z licznymi komorami powietrznymi, które działają jak kamizelka ratunkowa – dzięki nim kotewka jest niezatapialna.
 

Rośliny do oczek wodnych pokrywające – salwinia pływająca, pistia rozetkowa

Jasnozielony kobierzec na powierzchni wody potrafi utworzyć jedyna polska paproć wodna – salwinia pływająca. Nie wytwarza ona typowych korzeni, nie kwitnie i nie ma nasion – wydaje za to mnóstwo drobnych liści, które w ciągu lata potrafią zarosnąć cały zbiornik. Jest dobrym uzupełnieniem dla innych roślin rosnących w zbiorniku. Chociaż jest nietypową paprocią, preferuje podobne warunki świetlne jak jej lądowe krewniaczki – najlepiej rośnie w półcieniu.

Rozety aksamitnych w dotyku liści tworzy pistia rozetkowa, zwana również sałatą wodną. Chociaż wygląda krucho i niewinnie, latem potrafi błyskawicznie skolonizować cały zbiornik, blokując dostęp światła roślinom unoszącym się w toni wodnej i rozwijającym liście pod wodą. Jest za to pożyteczna dla wielu wodnych stworzeń – tworzy system gęstych korzeni, sięgających często do samego dna, w których chronią się drobne zwierzęta. Pistia do dobrego wzrostu wymaga ciepła i pełnego słońca. Późną jesienią kilka rozetek należy przenieść do nieogrzewanego akwarium ustawionego w chłodnym miejscu, aby mogły w nim przezimować.

Rośliny do oczka wodnego brodzące – z korzeniami tuż pod wodą i kwiatami nad

W strefie roślin wynurzonych odpowiednie dla siebie siedliska znalazły gatunki, które lubią brodzić w wodzie. Korzenie mają stale pod powierzchnią, lecz liście i kwiaty rozwijają nad nią. Przy samym brzegu, w najpłytszej wodzie, wspaniale urośnie mięta nadwodna. Z początkiem lata tworzy puszyste kwiatostany wypełnione bladoróżowymi kwiatami. Ponieważ poradzi sobie i w płytkiej wodzie, i w grząskim gruncie, doskonale zakryje brzeg oczka i połączy taflę wody z lądem.

Do małych oczek najlepiej wybrać rośliny, które nie zarosną szybko całego zbiornika. W większych dobrze sprawdzą się gatunki rosnące bardziej intensywnie, np. łączeń baldaszkowaty. Jego trawiaste liście łatwo pomylić z sitowiem, jednak kwiaty rozwiewają wątpliwości – pojawiają się wczesnym latem, są zebrane w parasolki i mają lekko różowe płatki, podobnie jak kwiaty niektórych wiśni. Łączeń może rosnąć tuż przy brzegu lub w wodzie do głębokości nawet 2,5 m, chociaż wówczas kwitnie niechętnie. Łatwo się rozmnaża przez rozłogi, bulwki lub nasiona, więc warto mieć go ciągle na oku, bo usunięcie go z głębokiej wody może być niełatwym zadaniem. Chociaż ich kwiatostany nie zachwycają kolorami, to jednak pałki wodne należą do najpopularniejszych roślin. W małym oczku sprawdzi się pałka drobna, która osiąga przeciętne 0,5 m wysokości i przypomina przerośnięty szczypiorek. Zamiast typowych kiełbaskowatych kwiatostanów tworzy brązowe kuleczki nadziane na sztywne łodygi.
 

Rośliny do oczka wodnego – jeżogłówka gałęzista, tatarak, pałki

Kwiatostany o niezwykłym wyglądzie ma również jeżogłówka gałęzista. Pomiędzy podobnymi do tataraku liśćmi pojawiają się białe, kuliste kwiaty, które zamieniają się wkrótce w najeżone kolcami kule. Jeżogłówka, tatarak, pałki oraz nadwodne gatunki traw mogą wyglądać podobnie, jednak kiedy zakwitają, zachwycają różnorodnością kształtów, którymi nie tylko wzbogacają wodne nasadzenia, ale też tworzą różnorodne siedliska dla wodnej fauny. Doskonale nadają się też do zasuszania i układania w suchych kompozycjach.
W poszukiwaniach najładniejszych wodnych kwiatów nie można pominąć rozpławu sercowatego. Jego białe lub fioletowoniebieskie kwiaty zebrane w kłosy na wysokich łodygach, falujących ponad skórzastymi, sercowatymi liśćmi tworzą przez całe lato wspaniałe przedstawienie. W wodzie może rosnąć przez cały rok, pod warunkiem, że zimą jego kłącza będą ukryte w mulistym dnie. Dla ułatwienia można go posadzić w donicy, którą latem należy ustawić w wodzie, blisko brzegu, a przed zimą zanurzyć głębiej, gdzie nie dosięgnie jej mróz.

Egzotyczne rośliny do oczka wodnego

Najbardziej zachwycające rośliny wodne spędzą całe lato, brodząc w wodzie, lecz na zimę trzeba je przenieść w miejsce wolne od mrozu. W Polsce z powodzeniem można latem uprawiać lotosy, które wytwarzają kwiaty i liście wystające wysoko ponad lustro. Z wakacji pod chmurką ucieszy się także popularna roślina doniczkowa – cibora papirusowa. Doniczkę z rośliną należy zanurzyć w płytkiej wodzie wiosną i wyjąć późną jesienią, przez przymrozkami. Nazywana hiacyntem wodnym eichornia pływa na powierzchni wody podobnie do kotewki – ułatwiają jej to rozdęte ogonki liściowe. Jest równie piękna, co niebezpieczna. W dogodnych warunkach rośnie tak szybko, że zarasta zbiorniki i rzeki, utrudniając żeglugę i wypierając inne gatunki. Z tego względu w UE trafiła na listę inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie, a na całym świecie walka z eichornią jest niezwykle kosztowna. Na szczęście w przydomowym oczku można ją uprawiać bez obaw i cieszyć się jej kwiatami przez całe lato.

Tekst: ŁUKASZ SKOP, AUTOR BLOGA BEZ-OGRÓDEK 
FASCYNUJE GO ŻYCIE OGRODOWE OD PODSZEWKI – JAK ROŚLINY ROSNĄ
Fot. Shutterstock.com