Paprocie ogrodowe – kolorowe liście na rabatach
Rośliny ogrodoweSą niezastąpione w wilgotnych oraz zacienionych miejscach. Tam, gdzie inne rośliny grymaszą, one wypełniają miękką zielenią najciemniejsze zakamarki ogrodu. Na bardziej kolorowych rabatach i kwietnikach sprawdzą się natomiast te paprocie, które potrafią przybrać prawdziwie królewskie barwy pełne purpurowych, złotych, miedzianych i brązowych refleksów.
Długosz królewski ‘Purpurascens’
Jest jedną z największych ogrodowych paproci: dorasta aż do ponad półtora metra wysokości. Odmiana ‘Purpurascens’ zachwyca wiosną bordowymi liśćmi, podobnymi do młodych liści piwonii. Długosz wydaje ich dwa rodzaje: płonne, na których nie ma zarodników, i zarodnionośne (górna część ma postać szyszkowatego kłosa przypominającego owocostany sumaka). Sprawdzi się jako tło dla niższych paproci i w zagłębieniach leśnych ogrodów. Jego imponujące rozmiary i postura zasługują na szczególną ekspozycję, dlatego dobrze jest posadzić go w większej grupie, którą można podziwiać ze wszystkich stron. Jesienią liście robią się brunatne.
Narecznica czerwonozawijkowa
Narecznica czerwonozawijkowa, tak jak wszystkie paprocie, rozmnaża się przez zarodniki produkowane w zarodniach na spodniej stronie liści. Zawijki okrywające zarodnie są czerwone, a nie białe (tak jak u większości paproci), stąd właśnie pochodzi nazwa gatunkowa. Jest to paproć dorastająca do 60 cm wysokości. Młode, pastorałowato zawinięte liście przyjmują intensywne miedzianobrunatne zabarwienie. Po rozwinięciu się jeszcze przez krótki czas pozostają miedziane, później stają się złotawe, aż w końcu zielenieją. Jesienią zasychają na brązowo. Ta paproć lubi próchniczą ziemię i dobrze pasuje do żurawek i tiarelli o liściach w podobnej tonacji barwnej.
Narecznica lepidopoda
Urzeka skórzastymi, błyszczącymi liśćmi o brunatnym zabarwieniu. Najbardziej intensywnie wybarwione są młode liście, które z biegiem czasu stopniowo zielenieją. Przyrosty są wrażliwe na wiosenne przymrozki, dlatego warto posadzić tę nerecznicę w zacisznym, dobrze osłoniętym miejscu z grubą warstwą ściółki i w otoczeniu wyższych, najlepiej zimozielonych roślin. Stworzą one korzystny mikroklimat. Lubi przepuszczalną, ale zasobną w składniki pokarmowe ziemię, która powinna dobrze utrzymywać wilgoć. Sprawdza się pod niewysokimi drzewami i krzewami delikatnie przepuszczającymi promienie słońca, np. ażurowymi klonami palmowymi.
Onoklea wrażliwa
Na co może być aż tak wrażliwa onoklea, że znalazło to odbicie w jej nazwie? Na to samo, co wszystkie paprocie – suszę. Czuje się dobrze pod drzewami i krzewami, a najlepsze warunki znajdzie nad brzegiem oczka wodnego lub na wilgotnej skarpie.
Jej eleganckie liście osiągają 60 cm wysokości i rozjaśniają cieniste miejsca soczystą zielenią. Pióropusze wiosną pięknie wyglądają z pierwiosnkami, białymi tulipanami i tawliną jarzębolistną, a latem – z funkiami, parzydłami i tawułkami Arendsa. Dobrze zimuje i bujnie się rozrasta, o ile ma wilgotno. Na zimę zasycha, a wiosenne pastorały mają miedzianopomarańczowe zabarwienie.
Podrzeń nadmorski ‘Firecracker’
Miniaturowy podrzeń pochodzi z Ameryki Południowej i Oceanii, ale dobrze radzi sobie także u nas. Dorasta do 10 cm wysokości, a jego liście rozrastają się poziomo, tworząc przyjemną dla oka darń. Najlepiej posadzić go w szczelinach w murze, pośród kamieni na skalniakach (za większymi głazami, gdzie znajdzie więcej cienia) i przy krawędziach rabat. Młode liście mają miedzianoczerwony kolor, który odznacza się na tle starszych, ciemnozielonych. Na zimę warto go okryć gałązkami iglaków i upewnić się, że nie podtopi go topniejący śnieg.
Śledzionka skalna
Miniaturowa paproć z południa Europy o zimozielonych, skórzastych liściach. W świecie paproci wyróżnia się nietypowymi upodobaniami: najlepiej się czuje na suchych miejscach w pełnym słońcu i w wapiennej, lekko zasadowej ziemi. Dobrze zadomawia się w szczelinach skalnych i w zagłębieniach murów i murków. Młode liście pokryte są srebrzystomiedzianymi włoskami, po rozwinięciu się przyjmują jasnozielony odcień, a starsze liście mają głęboką, ciemnozieloną barwę. Pasuje do roślin naskalnych, rojników i rozchodników. W czasie suszy śledzionka zwija liście do środka, odsłaniając brunatne zarodnie.
Wietlica japońska ‘Ursula’s Red’
Odmiany ozdobne zwracają uwagę nie tylko misternym, koronkowym wykończeniem liści, ale przede wszystkim niespotykanymi u innych paproci kolorami. Ciemnopurpurowe unerwienie kontrastuje ze srebrzystym połyskiem blaszek liściowych. Wietlica dorasta do 60 cm wysokości i jest mrozoodporna. Dobrze rośnie w cieniu, gdzie wybarwia się szczególnie efektownie. Cienistym zakątkom dodaje tajemniczej głębi. Nowe liście wyrastają dość późno, bo dopiero w drugiej połowie maja, i z tego względu dobrze jest połączyć wietlicę z wczesnowiosennymi niskimi bylinami i drobnocebulowymi kwiatami, które wypełnią puste miejsca do czasu rozwoju jej liści. Inne srebrzystopurpurowe odmiany to ‘Apple Court’, ‘Burgundy Lace’, ‘Pewter Lace’, ‘Red Beauty’ i ‘Silver Falls’.
Wietlica samicza ‘Lady in Red’
Wygląda na delikatną, ale jest odporna i stosunkowo łatwa w uprawie. Koronkowe, silnie powcinane liście układają się w kształt pucharu. Ogonki liściowe odmiany ‘Lady in Red’ są bordowe, a listki kontrastują jasną zielenią.
Znosi polskie zimy nawet bez okrycia. Najlepiej rośnie w stale wilgotnej, lekko kwaśnej próchniczej ziemi w cieniu. Pasuje do azalii, niskich traw i narcyzów. Nadmiernie zagęszczone kępy można rozluźnić, wycinając część liści, które nadają się do bukietów i roślinnych dekoracji. Dorasta do pół metra wysokości.
Kwiat paproci
Legendarny kwiat paproci, rozkwitający tylko w noc letniego przesilenia, miał zapewniać bogactwo i dostatek każdemu, kto go odnajdzie. Poszukiwania prawdziwego kwiatu paproci są jednak z góry skazane na niepowodzenie: paprocie nie wydają kwiatów, z których mogłyby powstać nasiona. Rozmnażają się przez zarodniki umieszczone w zarodniach na różnych częściach liści, najczęściej na ich spodniej stronie. Niektóre gatunki paproci, takie jak długosz, wydają jednak liście o zróżnicowanej budowie, a ich kłosy zarodnionośne do pewnego stopnia przypominają wyglądem kwiatostany. Oprócz długosza, naszymi rodzimymi paprociami wytwarzającymi tego rodzaju wyspecjalizowane liście są np. podrzeń żebrowiec i pióropusznik strusi.
Tekst: Łukasz Skop – AUTOR BLOGA BEZ OGRÓDEK FASCYNUJE GO ŻYCIE OGRODOWE OD PODSZEWKI – JAK ROŚLINY ROSNĄ, ZMIENIAJĄ SIĘ I ROZMAWIAJĄ ZE SOBĄ.
Zdjęcia: Shutterstock, Oleksandr Kuzmin/ Unsplash
Zobacz także: Dynie ozdobne – królowe jesiennego ogrodu
Zobacz także: Jesień w ogrodzie: jakie kwiaty sadzić?
