Tajemnicza orchidea - poznaj jej najpiękniejsze dzikie odmiany. 

Tajemnicze właściwości dzikich orchidei 

Ich tajemniczym kwiatom przypisywano mnóstwo magicznych właściwości – chroniły przed truciznami, babimi czarami, niektóre uchodziły za afrodyzjak.
Mężczyźni zaszywali potajemnie bulwki w strojach kobiet, które im się podobały, co podobno gwarantowało, że stworzą szczęśliwe stadło.

Z powodu ich piękna uważano, że są uosobieniem boskiego stworzenia, dlatego obuwika nazywano pantofelkiem Matki Boskiej.
Z kolei kukułka ma na liściach ciemne plamki, ponieważ kapały na nią łzy Maryi wracającej z Golgoty, znacząc roślinę na wieczne czasy.

W Polsce mamy aż 46 dzikich gatunków z rodziny orchidei. Wszystkie są chronione i zasługują na szczególną troskę.
Absolutnie nie wolno ich przenosić do ogrodów.
Zazwyczaj żyją w symbiozie ze specyficznymi bakteriami i grzybami, bez których nie kiełkują.

Obuwik pospolity – urodziwy pantofelek

Wygląda jak mały złoty bucik. Po szwedzku nazwa tej rośliny oznacza but kukułki, a po angielsku – damski pantofel.
To spryciarz, który potrafi uwięzić malutkie dzikie zapylacze – pszczolinki. Owady lądują na krawędzi żółtej części kwiatka, tzw. warżce.
Jest nawoskowana, więc owad ześlizguje się do wnętrza. Nektaru tam jednak nie znajdzie.

Kiedy próbuje się wydostać, zauważa nieduże okienka w dalszej części kwiatu i dzięki światłu, które wpada do bucika, może wyjść.
Dopiero za oknami znajdują się pręciki i słupek.
Kiedy pszczolinka przeciska się na zewnątrz, ociera się o pręciki i, obsypana pyłkiem, przelatuje do następnego kwiatu, a obuwiki zostają zapylone.

Zobacz też: Dzikie rośliny do ogrodu wracają! 

Orchis – storczyk męski

Różowe, liliowe lub purpurowe – wyglądem nie odbiegają od egzotycznych gatunków, są tylko nieco mniejsze.
Spotkamy je na wilgotnych łąkach czy wygrzanych murawach. Pod ziemią tworzą bulwy, które przypominają wyglądem męskie genitalia, dlatego wierzono, że są afrodyzjakiem.
Nazywano je Tuber Salep (bulwa salepu) i stosowano na wiele dolegliwości, także tych związanych z płodnością.
Uważano, że jeśli mężczyzna zażywa młody korzeń, będzie miał synów.

Zobacz też: Zobacz najpiękniejsze fioletowe kwiaty i rośliny w odcieniach purpury. 

Podkolan i nocni zapylacze

Aby poznać jeden z najpiękniej pachnących storczyków, warto wybrać się na leśną albo łąkową wyprawę w letni wieczór.
Kwiat pachnie najsilniej po zmroku. Stara się wówczas zwabić spektakularne motyle nocne, które niektórzy ludzie mylą z kolibrami.
Są nimi na przykład zawisaki lub zmroczniki. Unoszą się w powietrzu, zawisają i wysysają nektar.

Wątlik błotny – piękność z torfowisk

Niepozorny, dorasta do kilkunastu centymetrów. Występuje na torfowiskach, cennych siedliskach gromadzących wodę. Część stanowisk znajduje się na obszarach chronionych, np. w Wigierskim Parku Narodowym, rezerwacie Białe Ługi w Górach Świętokrzyskich, rezerwatach Bagno Chłopiny i Jeziora Gołyńskie w woj. lubuskim. Jest go coraz mniej, zanika w miarę osuszania torfowisk.

Dwulistnik muszy – przebieraniec

Jego kwiaty upodabniają się do owłosionych much.
Samce niektórych trzmieli czy dzikich pszczół biorą kwiat za owada. Samiec siada na nim, sądząc, że to samiczka, i dzięki temu dwulistnik zostaje zapylony.
Dawniej był rośliną jadalną. Ciekawa strategia rozrodcza również uczyniła z niego afrodyzjak i symbol miłości.
 

Storzan bezlistny – dziwaczna odmiana orchidei

Nie wytwarza chlorofilu, czyli zielonego barwnika. Nie ma też liści ani korzeni. Kwitnie różowymi kwiatami w ciemnych lasach bukowych, dosłownie kilka dni w lipcu lub sierpniu.
Drugi raz w tym samym miejscu się nie pojawia; dzięki podziemnym rozłogom może przemieszczać się i kwitnąć po kilku, kilkunastu latach, nawet pod ziemią.
Kapryśny storczyk spotkasz na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, Lubelszczyźnie, Dolnym Śląsku, w Pieninach. 

Czytaj dalej: Na tropie jesiennych dam: najpiękniejsze odmiany chryzantem

Tekst:  Natalia Jędrzejczak etnobotaniczka i przyrodniczka  Zdjęcie główne: Joseph Corl/ Unsplash