Kolorowe odmiany chryzantem upiększają jesienny ogród. Zobacz, jak uprawiać i pielęgnować chryzantemy, kiedy je sadzić i jak podlewać?

Chryzantemy to jedne z najpiękniejszych jesiennych kwiatów, które warto mieć w ogrodzie. Z naszego tekstu dowiesz się:

• które odmiany chryzantem lubią owady
• jakie są odmiany chryzantem, które najpiękniej kwitną
• jak podlewać i pielęgnować chryzantemy zimą
• jak zrobić sadzonki chryzantem doniczkowych
• jakie są polecane odmiany chryzantem, które warto mieć w ogrodzie

Odmiany chryzantem, które lubią owady

Chociaż w październiku lato szybko ustępuje miejsca jesieni, a ogrody zdobią już tylko ostatnie kwiaty, słońce wciąż jeszcze im sprzyja i zachęca do rozwoju. Na ten właśnie moment przez cały rok czekały ogrodowe chryzantemy – skracające się dni pobudzają je do kwitnienia.Korzystają z tego motyle szukające ostatnich kwiatów, na których mogą się posilić przed znalezieniem bezpiecznego miejsca do zimowania. Wcześnie kwitnące chryzantemy zapewniają im doskonałe źródło pożywienia. Gromadzą się wokół nich razem z pszczołami, bzygami i innymi owadami zapylającymi.

Wiele szlachetnych odmian chryzantem ma pełne kwiaty, ściśle wypełnione płatkami. Dostęp do pyłku i nektaru jest wtedy utrudniony, a często nawet niemożliwy – szczególnie u chryzantem wielkokwiatowych. Odmiany o kwiatach pojedynczych lub podwójnych, z odsłoniętym i dobrze widocznym środkiem, są najbardziej pożyteczne. Owadowi łatwo na nich wylądować. To tylko jeden z wielu powodów, aby znaleźć dla takich chryzantem miejsce w ogrodzie – a są jeszcze inne. Odmiany chryzantem o prostych, stokrotkowych kwiatach znacznie lepiej zimują i niezawodnie kwitną każdego roku, poza tym pięknie pachną.

Chryzantemy należą do roślin z pracujących cały rok na swój sukces. Dzięki nim rabaty nie są puste, ponieważ od wiosny wypełniają je wspaniałą zielenią, a na przełomie października i listopada, dzięki kwiatom, ożywiają je i zapewniają dawkę intensywnych kolorów. Wybieraj do ogrodu kwiaty o luźnym pokroju, które z natury – nawet jeśli rosną pojedynczo i mają dość miejsca do wzrostu – nie tworzą półkulistego krzaczka.

Zimujące w gruncie chryzantemy najczęściej rosną wysoko i układają się w bukiety, podobnie jak to robią jesienne astry, rudbekie i dzielżany. Chryzantemy tworzące krzaczki w kształcie półkuli najlepiej wyglądają pojedynczo w donicach, które można ustawić na tarasie lub przy drzwiach wejściowych.

Odmiany chryzantem, które najpiękniej kwitną

Jedną z najwcześniej kwitnących i niezawodnych chryzantem ogrodowych jest odmiana ‘Clara Curtis’ – jej kwiaty zaczynają się otwierać już w pierwszym tygodniu października. Delikatne, kilkucentymetrowe płatki w różowym kolorze otaczają żółty środek. W szczycie kwitnienia tej chryzantemy kwiatów jest tak dużo, że całkowicie zakrywają zielone części rośliny, tworząc gotowy do ścięcia bukiet. Dorastają do około 70 cm wysokości, a ładna pogoda wydłuża żywotność kwiatów, które zdobią wówczas rośliny do trzech tygodni. 

Kiedy ‘Clara Curtis’ wchodzi w pełnię kwitnienia, zaczynają się otwierać kwiaty innej ogrodowej chryzantemy, jednej z najbardziej wytrzymałych. Można ją znaleźć pod różnymi nazwami: u nas pod bajkową nazwą ‘Isabella Rosa’, a za granicą jako serię odmian ‘Enbee Wedding’. To wysoka chryzantema w dobrych warunkach przekracza nawet 120 cm wysokości!

Podobnie jak wszystkie chryzantemy, również i ta odmiana nie ma kwiatów odpornych na mróz, jednak przygruntowe przymrozki jej nie szkodzą. Dla ochrony samych kwiatów przed niską temperaturą, tuż przed spodziewanym nocnym przymrozkiem można je spryskać wodą. Zamarzając, utworzy na płatkach cienką warstewkę lodu, pod którą płatki nie ulegną przemrożeniu. Rankiem, kiedy słońce ogrzeje kwiaty, a powietrze się ociepli i lód się stopi, kwiaty będą nienaruszone.

Najpopularniejsza odmiana barwna chryzantemy ‘Enbee Wedding’ to ta o różowych płatkach i żółtych środkach, ale są też inne: Salmon (łososiowa), Peach (brzoskwiniowa), Bronze (brunatna), Yellow (żółta), White (biała), Primrose (jasnożółta), Orange (pomarańczowa) oraz Honey (miodoworóżowa). Wszystkie dobrze zimują w gruncie, często nawet nie trzeba im dodatkowo okrywać korzeni.

Jak podlewać i pielęgnować chryzantemy zimą? 

Chryzantemy, które w listopadzie zdobią głównie cmentarze, często można uprawiać w ogrodzie. Kwiaty miewają jednak problem z przetrwaniem pierwszej zimy, ponieważ nie jest to najlepszy czas na sadzenie tych roślin (byliny kwitnące jesienią powinno się dzielić i przesadzać wiosną). Teraz resztki energii poświęcają na wydanie kwiatów i może im jej już nie wystarczyć na przyjęcie się i ukorzenienie w nowym miejscu. Jeśli udaje się przezimować kupione w październiku lub listopadzie chryzantemy, to najczęściej są to odmiany drobnokwiatowe (białe, żółte, bordowe lub czerwone). Te o zaledwie kilku, ale za to olbrzymich, kwiatostanach są znacznie bardziej wrażliwe na niską temperaturę i nawet jeśli przetrzymają zimę, nigdy już nie zakwitną tak samo obficie. Uzyskanie pojedynczego kulistego kwiatostanu na szczycie łodygi wymaga usuwania przez cały sezon pojawiających się liści pędów bocznych i dokarmiania roślin nawozem, a często także po prostu uprawy szklarniowej – tam można kontrolować temperaturę i oświetlenie, aby kwiaty zakwitły na czas. Zdecydowanie lepiej zatem postawić na chryzantemy drobnokwiatowe, które nie wymagają tak wielu zabiegów pielęgnacyjnych i łatwo zakwitają każdego roku.

Po przejściu mocniejszych przymrozków nadziemne części chryzantem zamierają – kwiaty i liście zamieniają się w brunatne suszki, które należy wyciąć nisko przy gruncie. Wszystkie chryzantemy skorzystają z lekkiego okrycia na zimę gałązkami świerkowymi lub jodłowymi, pod które można wrzucić kilka garści drobnych liści – jednak rosnące w zacisznych miejscach chryzantemy ogrodowe często i bez tego dadzą sobie radę, jak na symbol szczęścia i pomyślności przystało.

Jak zrobić sadzonki chryzantem doniczkowych?

Najłatwiejszym sposobem rozmnażania chryzantem jest sadzonkowanie młodych odrostów, które pojawiają się u nasady rośliny i wyrastają z bryły korzeniowej. U niektórych odmian świeże pędy można zauważyć już jesienią, w trakcie kwitnienia, a u innych wyrosną dopiero wiosną. Wtedy też najlepiej odciąć je od rośliny matecznej, zagłębiając ostry nóż w ziemi i wykonując cięcie pod ziemią. Sadzonka powinna mieć długość od 5 do 10 cm. Dolne liście należy oberwać i wcisnąć sadzonkę do połowy jej długości pojedynczo do doniczki z własnoręcznie przygotowaną mieszanką uniwersalnej ziemi do kwiatów z dodatkiem rozdrobnionej gliny, która utrzymuje wilgoć, co sprzyja ukorzenianiu.

Po 3-4 tygodniach sadzonki zaczną rosnąć, a na miejsce docelowe można je wysadzić na początku maja. W ciągu roku z pojedynczej sadzonki z zaledwie kilkoma liśćmi wyrośnie okazała roślina, o średnicy przekraczającej nawet 70 cm, dlatego należy jej zapewnić dość miejsca do rozwoju i jak najwięcej słońca, które chryzantemy wprost uwielbiają.