Gdy płoną łąki, czyli skutki wypalania traw

Wypalanie traw z powodu chwastów

Przy płonących chwastach uwijał się starszy, chudy jak wiór jegomość. Jakąś gałęzią trochę ogień gasił, ale bardziej rozrzucał iskry, paskudnie przy tym złorzecząc. Daliśmy jednak radę i kiedy nadjechał wóz Ochotniczej Straży Pożarnej, to już tylko dogaszaliśmy resztki ognia. Sikawka przydała się do zabezpieczenia pogorzeliska. Spisano moje personalia, a szef brygady gaśniczej, który ewidentnie znał gaszącego ze mną pożar staruszka, zabrał go na stronę i coś mu tłumaczył, energicznie przy tym gestykulując. Przyniosłem z samochodu dwie butelki wody mineralnej i jedną podałem panu Józefowi, bo tak na imię miał ów starszy jegomość. Gdy brygada gaśnicza odjechała, usiedliśmy sobie na poboczu drogi i powoli, pijąc wodę, dochodziliśmy do siebie.

Zaproponowałem, że odwiozę pana Józefa do domu, ale odmówił, argumentując, że ma rower. Gdzie? Pokazał na skraj lasu i wyraźnie się czymś zdenerwował, a za chwilę zadziwiająco dziarskim krokiem tam poszedł. Ja za nim. Z roweru zostało tylko to, co było metalowe. Opony, siodełko i rączki jeszcze dymiły. Wściekłość pana Józefa była gwałtowna, ale szybko minęła. Stał się jakiś taki refleksyjny i pokorny. Stwierdził, że to kara boska. Za co? Ano za podpalenie łąki. Czyli gasiłem łąkę 
z podpalaczem! To jego łąka, od lat jej nie podpalał, ale tym razem coś go podkusiło. Tyle chwastów! Ten strażak od razu się zorientował, że to pan Józef podpalił i dlatego go ostro obsztorcował. Pewnie pamiętał poprzednie razy. Może nawet już wiedział o rowerze i dlatego nie robił większej afery. A pogorzelisko i tak było niewielkie, i tylko na łące pana Józefa. Obroniliśmy las przed ogniem, więc nie wyszło tak źle. W efekcie zabrałem podpalacza do domu. A po drodze opowiedziałem mu, że w ostatnich dniach głośno było o spalonych samochodach na pewnym parkingu nad Wisłą. O spalonych domach i oborach. Też od łąk. A na dodatek opowiedziałem mu o ekologicznej katastrofie na pogorzelisku.  

Człowiek sprowadza nieszczęście

Zimę przeżyły poczwarki motyli, świerszcze, mrówki, ślimaczki, myszki, żabki i żuczki. Szlag je wszystkie trafił. Zginęły w ogniu. Były świetnie przystosowane do życia, ale nie do ognia. Zginęły w męczarniach. A przecież wiosną na łąkach budzi się życie. Są już skowronki i czajki, a w gniazdach mają jaja. Małe zajączki nie uciekną przed ogniem. 

Po pożarze trawy szybko się odrodzą, ale tylko trawy. One mają stożki wzrostu ukryte w ziemi. Dlatego są odporne na zgryzanie przez zwierzęta, na suszę i pożary. Większość roślin zginie. Ich nasiona także. Po małym pożarze wszystko jakoś się odrodzi, ale gdy spłonie kilka hektarów, to będzie ekologiczna katastrofa. Człowiek sprowadza nieszczęście z powodu chwastów. A co to są chwasty? Dzikie rośliny, rodzime, nieuprawiane przez ludzi, ale na łące to podstawa biologicznej różnorodności. Chwastami są także bardzo zdrowe dla ludzi i bardzo pożywne liście mniszka, szczawiu i krwawnika.

Nie tylko zwierzęta powinny je jeść, ale także ludzie. Są zdrowsze niż przenawożone sałaty z supermarketu, importowane z południa Europy. Dodajmy do tego gwiazdnicę, tasznik, wrotycz, dziką miętę, lebiodkę, czyli oregano, rumianek, tymianek i chrzan. Cała apteka zdrowych i leczniczych roślin. Dla nas i dzikich zwierząt.

A my je niszczymy w ramach niemądrej tradycji wypalania łąk. Kiedyś wypalano też lasy. Nadal robi się to jeszcze w tropikach, zwłaszcza gdy zakłada się plantacje palm olejowych. Zgroza! Wiem, że pan Józef już łąki nie podpali. Ale ilu jeszcze jemu podobnych na wiosenny spacer zabiera zapałki?