Energia ze słońca. Panele fotowoltaiczne: cena, rodzaje, montaż

O darmowym prądzie ze słońca kiedyś mogliśmy tylko pomarzyć. Dziś jest coraz popularniejszym źródłem energii, całkiem
ekologicznym. Panele fotowoltaiczne pozwalają wykorzystać każdy promień słoneczny. Z naszego artykułu dowiesz się:

• jak działają panele słoneczne?
• jakie są rodzaje instalacji fotowoltaicznych?
• jak dobrać moc paneli fotowoltaicznych?
• jakie są zalety i wady fotowoltaiki
• jakie dotacje na panele fotowoltaiczne można otrzymać
   

Co to jest fotowoltaika i jak działa panel słoneczny?

Samo przetworzenie energii ze słońca w energię elektryczną jest bardzo proste. Potrzebne są do tego panele fotowoltaiczne zamontowane w słonecznym miejscu, na przykład na dachu, które przekształcą energię natury w prąd stały.

Następnie urządzenie, zwane inwerterem albo falownikiem, zamieni go w prąd zmienny, czyli dokładnie taki, jaki masz w gniazdku. W ten prosty sposób energię ze słońca wykorzystasz do zasilania pralki, kosiarki czy nawet naładowania samochodu.

Z czego składa się instalacja fotowoltaiczna i jakie są jej rodzaje?

Z paneli fotowoltaicznych, czyli modułów. Najpopularniejsze są monokrystaliczne typu szkło-folia albo szkło-szkło. Oznacza to tyle, że moduły są zabezpieczone od góry szkłem, a od dołu szkłem lub folią, a całość znajduje się w ramce. Które są lepsze? Te niewielkich rozmiarów, zabezpieczone od dołu szkłem. Wtedy ramka utrzyma ciężar.

Mózgiem instalacji jest inwerter. Jest to urządzenie wielkości walizki, które montuje się na ścianie domu. Panele możesz zainstalować na dachu, w ogrodzie czy nawet na balustradzie. Niezależnie od miejsca muszą mieć solidną konstrukcję, aby silniejszy wiatr ich nie porwał. Najtańsze będą ze stali ocynkowanej, dużo droższe, ale też lżejsze, z aluminium. Możesz też wybrać konstrukcję ze stali nierdzewnej. Omówiona tutaj instalacja to tzw. on-grid. Jak sama nazwa wskazuje, jest podłączona do sieci. Drugim typem jest system off-grid, czyli niezależny, który nadwyżki przechowuje w akumulatorach. To idealne rozwiązanie w miejscach, gdzie sieć nie jest dostępna, jednak rozwiązanie dosyć kosztowne.

Jak dobrać moc paneli?

Powinna być ona taka jak twoje roczne zużycie energii. Ale ile energii zużyjesz za 5 czy 10 lat? Zapewne kupisz kolejne urządzenie, a może zainwestujesz w samochód elektryczny. Czy rozbudowa instalacji w przyszłości będzie bardziej kosztowna? Warto zastanowić się nad tym teraz, tym bardziej, jeśli masz dogodne miejsce na dachu. O wszystko zapytaj przedstawiciela wybranej przez ciebie firmy.

W jaki sposób się rozliczysz?

W domu masz zainstalowany dwukierunkowy licznik. Dzięki niemu zliczysz nadwyżki energii, które oddajesz do zakładu energetycznego.

Przed 1 kwietnia 2022 roku te nadwyżki były magazynowane w sieci energetycznej. Od tego czasu nadwyżki są sprzedawane po średniej miesięcznej cenie sprzedaży energii. Na twoim koncie rozliczeniowym wartość sprzedanej energii pojawi się jako depozyt prosumenta. Na koniec roku dostaniesz rozliczenie – ile energii sprzedałeś i ile energii odkupiłeś.

Przykład? Wyobraź sobie, że sprzedałeś energię za 1000 zł, a kupiłeś za 1200 zł, musisz dopłacić 200 zł. Jeśli sprzedałeś energię za 1000 zł, a kupiłeś za 800 zł, wtedy dostaniesz 200 zł zwrotu. Pamiętaj o tym, że poniesiesz jeszce tzw. opłaty stałe. Nie znaczy to jednak, że możesz produkować bardzo dużo energii i na tym zarabiać. Nie możesz wypłacić więcej niż 20 proc. energii wyprodukowanej w danym miesiącu. Masz wytwarzać energię na własne potrzeby, a nie budować małą elektrownię. Dlatego w bardzo precyzyjny sposób te potrzeby trzeba policzyć.

Panel fotowoltaiczny: za i przeciw

W Polsce mamy średnio 66 dni słonecznych w roku (ok. 1600 godzin). Wydawałoby się, że to niewiele, ale wystarczy, aby inwestować w panele fotowoltaiczne. Przy założeniu, że instalacja będzie pracować przez 25-30 lat, nawet bez dotacji, powinna być opłacalna.

Jeśli masz dach skierowany na południe, zachód, a nawet na wschód, system będzie wydajny. Przeciwwskazaniem jest jedynie dach o północnym nachyleniu. Przeciwwskazaniem jest natomiast duże zacienienie dachu albo jego zły stan. Szkoda środków na demontaż całej instalacji, aby w najbliższym czasie wymieniać dach. System możesz zamontować też na gruncie. Jest to bardzo bezpieczny sposób i bardzo wydajny. Pomyśl wtedy o inwestycji w panele fotowoltaiczne dwustronne.

Fotowoltaika z dotacją

• Program „Mój prąd 4.0” – ruszył od 15 kwietnia 2022 r. Wysokość dotacji zależy od liczby zakupionych produktów, a maksymalna kwota dofinansowania wynosi 20,5 tys. zł. Przyznawana jest ona dla mocy instalacji 2-10 kW, czyli idealnie dla właścicieli domów. Przysługuje na koszty poniesione od 1 lutego 2020 r. Nie możesz skorzystać z tego programu, jeśli chcesz rozbudować istniejącą już instalację.
• Regionalne Programy Operacyjne – informacje znajdziesz w twoim urzędzie gminy lub miasta. To dotacje przeznaczone z UE dla poszczególnych regionów.
• Odpis od podatku – tzw. ulga termomodernizacyjna. Możesz odliczyć maksymalnie 53 tys. zł z kwoty inwestycji (do 18%).
• Pożyczka na preferencyjnych zasadach – na finansowanie instalacji fotowoltaicznej banki dają dobre warunki.

Czy warto zainwestować w fotowoltaikę? Pytamy Huberta Kalinowskiego, prezesa zarządu revolt energy S.A. 

Na rynku jest mnóstwo paneli fotowoltaicznych. Które by Pan polecił?

Tak, rynek modułów pv cały czas jest w rozkwicie. Epoka paneli, które szpeciły dachy, przeminęła. Obecnie klienci mają do wyboru naprawdę atrakcyjne wizualnie panele: full black, half cut czy shingled. Panele różnią się nie tylko wyglądem, ale przede wszystkim mocą i specyfiką działania. Ja postawiłbym na shingled – atrakcyjne wizualnie i zaawansowane technologicznie. Polecam je zwłaszcza tym osobom, których dach jest narażony na zacienienia.

Jaki jest koszt instalacji? Załóżmy w domu o powierzchni 150 m², w którym mieszka czteroosobowa rodzina. Czy można na niej w jakiś sposób zaoszczędzić?

Bardzo ogólnie mogę powiedzieć, że musimy się liczyć z wydatkiem kilkunastu tysięcy złotych, ale dokładnej ceny nie jestem w stanie podać, ponieważ jest ona ustalana indywidualnie. Nasi doradcy określają zapotrzebowanie podczas audytu. Tak jak wyżej wspomniałem – na rynku są nie tylko różne panele, ale i dodatkowe podzespoły. Proszę pamiętać, że panele nie są montowane bezpośrednio do dachu tylko na konstrukcji a to też, przy obecnych wartościach stali, wiąże się z wyższą ceną. Osoby zainteresowane instalacją zachęcam do spotykania się z firmami – proszę mi wierzyć, że instalacja instalacji nierówna. Ekspozycja, stan techniczny dachu, wspominane już zacienienia – to wszystko może generować dodatkowe koszty. Oczywiście zawsze jest też możliwość zamontowania instalacji na gruncie.

Ile tych paneli powinno być? Czy tyle, aby zaspokoić bieżące potrzeby, czy może więcej, bo zapewne za kilka lat będziemy zużywali więcej prądu?

Panele różnią się między sobą mocą oraz wymiarami. Inwestor nie powinien się tym martwić. Rolą doradcy jest pokazanie możliwości, jakie oferuje firma i zaproponowanie odpowiednich modułów. Instalacja 5 kW może składać się z 14 lub 11 modułów – wszystko zależy od tego, na jaki rodzaj paneli się zdecydujemy. Obecnie mamy możliwość przewymiarowania instalacji maksymalnie o 20%. Czy warto? Czy stać nas na zapłacenie za dodatkowe kilowaty? Na te pytania każdy musi sam sobie odpowiedzieć – doradca podczas audytu opowie o plusach i minusach tych rozwiązań. Proszę również pamiętać, że instalację możemy rozbudować w dowolnym momencie.

W jaki sposób dbać o panele? Czy może się w nich coś zepsuć? Co z serwisowaniem?

Nie ma przepisów mówiących wprost o serwisowaniu paneli – jest to instalacja elektryczna, która ma poprawnie pracować nawet 30 lat. Utrzymywanie jej w prawidłowym stanie technicznym to ważna kwestia, o której powinien pamiętać właściciel. Pracę i wydajność instalacji można sprawdzić w aplikacji. Jeżeli zobaczymy spadek wydajności paneli warto skonsultować to z dostawcą. Czy może się coś zepsuć – teoretycznie tak. Dlatego czytamy warunki gwarancji przed podpisaniem umowy. Zachęcam do zapoznania się z tym, jaką gwarancję nie tylko na panele, ale i na pozostałe podzespoły, oferuje nam firma.

Firma, z której wywodzi się Revolt Energy od 50 lat specjalizuje się w wysokiej jakości pokryciach dachowych. Panele montujemy najczęściej na dachu. Na co trzeba zwrócić uwagę, aby go nie zniszczyć? Przed montażem warto sprawdzić stan pokrycia dachowego. Są sytuacje, w których warto zastanowić się nad wymianą dachu lub montażem instalacji na gruncie. Podczas montażu oczywiście może dojść do uszkodzenia dachu: wgniecenia, zarysowania, a nawet dziury – nie są to niestety rzadkie przypadki. Instalator powinien umiejętnie poruszać się po dachu. Natomiast znów mówimy o sytuacjach, którymi inwestor nie powinien się na tym etapie przejmować. Szczegóły i warunki montażu inwestor powinien dograć przed podpisaniem umowy. Każda uczciwa firma pv posiada polisę, którą są objęte ekipy instalacyjne. W razie problemów możemy żądać rekompensaty.

OPRACOWANIE: BEATA WOŹNIAK  ZDJĘCIA: shutterstock, materiały prasowe

Zobacz także: Jak ekologicznie i tanio ogrzać dom? Sprawdzamy pompę ciepła: ceny, rodzaje, zalety