Chociaż atmosfera bożonarodzeniowa niewątpliwie nas rozgrzewa, to jednocześnie zima jest okresem niedoboru światła. Dlatego w ten świąteczny czas powinniśmy sprawić sobie prezent i zadbać o właściwe oświetlenie w domu.
Oświetlamy dom na święta. Jak wybrać lampy LED?
Realizacja dyrektyw unijnych wysłała tradycyjne żarówki na zasłużoną emeryturę. W ich miejsce możemy wybrać między innymi LED-owe zamienniki, których zaletą jest przede wszystkim ekologiczność. W praktyce użycie oświetlenia w postaci lamp LED to obniżenie rachunków za prąd, możliwość skorzystania z nietypowych aranżacji, trwałość i bezpieczeństwo. W okresie zimowym, gdy zmierzch zapada szybko, szczególnie ważne jest, aby oświetlenie naszych domów było ciepłe i przyjemne. Przy jego wyborze należy kierować się jednak nie tylko ilością watów, ale świadomie wybrać ilość i jakość światła. Jak to zrobić?
Wskazówka I – ile światła potrzebujesz
To proste - im więcej lumenów ma źródło światła, tym więcej wytwarza światła. Dwie lampy LED o tej samej mocy mogą jednak różnić się ilością lumenów. Dlatego kupując takie oświetlenie wybieramy potrzebną nam ilość lumenów, a nie watów.
Ile lumenów potrzebujesz – naucz się rozumieć ich wartość
Jako że dla większości z nas punktem odniesienia jest nadal moc żarówki tradycyjnej, to w przepisach unijnych zawarto swego rodzaju tłumaczenie watów na lumeny. Dla przykładu, jeśli lampa LED ma być odpowiednikiem tradycyjnej żarówki o mocy 60W, to jej strumień świetlny nie może być mniejszy niż 806 lumenów. Niestety, jak pokazały badania, niektórzy producenci podają nieprawdziwe informacje. Może się zdarzyć, że lampa LED oznaczona jako zamiennik tradycyjnej żarówki 60W, daje tyle światła, co żarówka 40W. Dlatego należy z ostrożnością podchodzić do podanych na opakowaniach informacji co do zamienności lamp LED z tradycyjnymi żarówkami i szybko przyswoić sobie wartości lumenów.
Wskazówka II - światło dobrane do potrzeb
Od jakości i doboru światła do zastosowania zależy nasze zdrowie, estetyka wnętrz oraz warunki, w jakich pracujemy i odpoczywamy. Odpowiednie przepisy prawne i normy techniczne określają minimalne wymagania gwarantujące jakość i funkcjonalność źródeł światła. Ich spełnienie jest podstawą dopuszczenia do sprzedaży. Jednym z podstawowych parametrów technicznych źródła światła jest barwa światła. Barwa światła tworzy atmosferę – inną do pracy, a inną do wypoczynku. Barwę światła wyraża się w Kelwinach [K]. Wśród światła białego wyróżniamy :
- barwę ciepło-białą (2700K – 3300K)
- barwę białą (3300K – 5000K)
- barwę zimno-białą (powyżej 5000K)
Do oświetlenia mieszkania w ciepłej, przytulnej atmosferze, najodpowiedniejsza jest temperatura 2700K. Lampa LED o tej temperaturze barwy daje taki sam odcień białego światła, jaki znamy z tradycyjnych, ale bardzo energochłonnych żarówek. Do oświetlenia miejsc pracy (kuchnia, biurko) należy zastosować białe światło o chłodniejszym odcieniu, pobudzające do aktywności. Barwa światła jest ważna pod względem wydobywania kolorów. Im cieplejszy odcień białego światła, tym lepiej wyglądają ciepłe kolory – np. czerwienie, żółcie, również nasza skóra prezentuje się lepiej gdy jest oświetlona ciepłym białym światłem. Z kolei chłodniejsze odcienie białego światła wydobywają piękno z chłodnych barw. Dzięki tej wiedz będziemy mogli świadomie wykorzystywać różne barwy światła do kształtowania wyglądu wnętrz i dopasować je do funkcjonalności poszczególnych pomieszczeń.
Wskaźnik oddawania barw, czyli Ra
Kryterium oddawania barw brzmi tajemniczo, ale często posługujemy się nim w codziennym życiu w sposób podświadomy – np. wybierając w sklepie ubrania, podchodzimy do okna, aby zobaczyć w świetle dziennym, jak wyglądają „prawdziwe” kolory. Wierne odwzorowanie kolorów oraz kontrast barw na opakowaniu żarówek LED oznaczone są jako Ra. Maksymalna wartość Ra=100 i odnosi się do naturalnego światła słonecznego. Do potrzeb domowych Ra powyżej 80 uznawane jest jako dobrze oddające kolory. Kupując lampę LED sprawdźmy więc, czy na jej opakowaniu znajduje się informacja dotycząca Ra oraz czy jego wartość wynosi co najmniej 80. Ten parametr można zresztą łatwo zweryfikować, robiąc test różnych lamp używanych w domu -- sprawdźmy na przykład, czy ketchup postawiony pod taką żarówką jest nadal czerwony.
Uwaga na trwałość!
O ile tradycyjna żarówka świeciła 1000 godzin (w warunkach domowych 1 rok), lampy LED znane są z trwałości kilkadziesiąt razy dłuższej. W przeciwieństwie do tradycyjnej żarówki lampa LED nie przepala się gwałtownie – z upływem czasu daje po prostu coraz mniej światła. Producenci dobrej jakości lamp LED dbają o to, aby w całym czasie użytkowania podanym na opakowaniu lampy, ilość emitowanego przez nią światła nie zmniejszyła się więcej niż o 30% jego początkowej wartości. Lampy te są oznaczane symbolem L70, co oznacza, że generowany przez nie strumień świetlny w okresie użytkowania nie spadnie poniżej 70%. Podejrzenie powinny budzić lampy LED, których producenci obiecują bardzo długi okres trwałości, np. 30-50 tysięcy godzin. Takich extra długowiecznych lamp LED niestety możemy spotkać sporo, dlatego trzeba mieć się na baczności.
Wskazówka III – bezpieczeństwo
Światło musi być bezpieczne dla oczu i zdrowia. Producent oświetlenia, przed wprowadzeniem źródła światła na rynek, jest zobowiązany do przeprowadzenia badań laboratoryjnych w celu ustalenia tak zwanej grupy ryzyka fotobiologicznego i określenia jej w skali od 0 do 3. Jeśli wynik wynosi więcej niż 0, producent ma obowiązek wyraźnie zaznaczyć to na opakowaniu. Czy tak jest w rzeczywistości – można to sprawdzić jedynie w laboratorium. Jak z tego wybrnąć? Trzeba kierować się marką, sprawdzoną i budowaną przez lata, do której mamy zaufanie. Warto pamiętać, że jeśli nabyliśmy źle oznaczoną lampę LED mamy prawo żądać wymiany towaru na wolny od wad, a sprzedawca powinien takie żądanie spełnić.
Opracowanie: Katarzyna Kujac
Zdjęcia: materiały prasowe i Shutterstock
Za pomoc w przygotowaniu materiału dziękujemy Związkowi Producentów Sprzętu Oświetleniowego „Pol-Lighting”, ogólnopolskiej organizacji producentów branży oświetleniowej, która działa na rzecz rozwoju innowacyjności i konkurencyjności sektora oświetleniowego, organizatorowi akcji „Dobre światło - wiem, wybieram świadomie”.
